Acil Kontrasepsiyon (Acil korunma yöntemi) Nedir?
Biliyoruz ki her korunmasız cinsel ilişki sonrası gebelik riski, kadının period dönemin günlerine göre değişmekle beraber var. Acil kontrasepsiyon yöntemleri, korunmasız cinsel ilişkiden sonra veya kullandığınız korunma yöntemi başarısız olursa – örneğin, bir prezervatif yırtılmış veya doğum kontrol ilacı unutulmuşsa- hamileliği önleyebilir, cerrahi müdahalelerden korunmanızı sağlayabilir.
2 tip acil kontrasepsiyon yöntemi vardır:
- Acil korunma hapları namı diğer ‘Ertesi gün hapları’
- Rahim içi araç ‘RİA’ yani spiral takılması
Acil kontrasepsiyonda en çok merak edilenler…
- Ne kadar erken o kadar iyi. Ertesi gün haplarını korunmasız ilişki sonrası ne kadar erken alırsanız o kadar etkili olur- mevcut ilaçlara göre değişik öneriler olmakla birlikte bu süre 3-5 gün olarak belirtilir.
- Rahim içi araç yani spiral uygulaması yine korunmasız cinsel ilişki sonrası 5 gün içinde veya yumurtlamanın mümkün olduğu en erken zamandan 5 gün sonrasına kadar önerilir.
- Spiralin etkinliği ertesi gün haplarından çok daha yüksektir -spiral uygulanan kadınların %1'inden azı hamile kalır-ancak girişimsel bir yöntemdir ve olası komplikasyonlar mutlaka bilinmelidir.
- Ertesi gün hapları sonrası mide barsak yan etkileri, bulantı, kusma, karın ağrısı tarzı bulgular izlenebilir.
- Ertesi gün haplarının alınması sonrası 2-3 saat içinde kusulması doz tekrarı veya başka bir yöntem kullanılmasını gerektirebilir. Mutlaka hekime danışılmalıdır.
- Yine ertesi gün hapları kullanımı sonrasındaki adet dönemi düzeninizde bozulma ve daha ağrılı bir adet kanaması oluşturabilir.
- Ertesi gün hapları, rahme yerleşmiş olan hamileliği sonlandırmaz. Yumurtlamayı geciktirerek veya önleyerek etki ederler.
- Yani küretaj değildir.
- Ertesi gün hapları sizi sonraki korunmasız ilişkilere karşı korumaz, sonraki herhangi bir zamanda korunmasız cinsel ilişkiye girerseniz hamile kalabilirsiniz. Mutlaka ek korunma yöntemi kullanmalısınız.
- Ertesi gün hapları epilepsi, HIV veya tüberküloz tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, omeprazol gibi midenizi daha az asidik hale getiren ilaçlar, rifampisin ve rifabutin gibi antibiotikler, barbitüratlar veya St. John's wort gibi ilaç ve suplament kullananlarda daha az etkili olabilir.
- Obesite (BMI 35 üzeri) ertesi gün haplarının etkinliğini azaltabilir.
- Düzenli bir hormonal bir doğum kontrol yöntemi kullanırken (doğum kontrol ilacı, iğne vs) aynı anda ertesi gün hapı her iki ilacın da etkinliğini azaltabilir. Yani kaş yapayım derken göz çıkartabilirsiniz.
- Ertesi gün hapları doğru kullanımda bile başarısız olabilir ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı hiçbir koruma sağlamaz.
- Ertesi gün hapları başarısız olmuş ve gebelik oluşmuşsa fetüse zarar vermez. Ancak halihazırda gebe olan bir kişinin kesinlikle ertesi gün hapı kullanmaması gerekir.
- Ertesi gün hapları doğum konrolü hapları yerine geçmez, diğer doğum kontrol yöntemleri kadar etkili değildir ve rutin kullanım için önerilmez. Adı üzerinde- acil korunma ihtiyacına uygun üretilmişlerdir-ancak çok gerekliyse bir döngüde birden fazla kullanılabilir.
- Halihazırda düzensiz bir doğum kontrolü kullanıyorsanız (doğum kontrol haplarını unutmak, enkesiyonun vaktinin geçmesi gibi) yine acil kontrasepsiyon yöntemlerinde başvurmanızda fayda var. Önceki yönteme nasıl devam edeceğiniz değişkenlik göstereceğinden hekiminize danışın.
- Acil kontrasepsiyon olarak spiral uygulanmışsa kullanıma devam edilebilir.
- Acil kontrasepsiyon yöntemlerinin ciddi bir yan etkisi yoktur.
- Tekrar belirtmek gerekirse acil kontrasepsiyon yöntemleri kürtaj değildir.