Ağrılı cinsel İlişki (disparoni) nedir?
Cinsel ilişki ilişkiden hemen önce, sırasında veya sonrasında ortaya çıkan kalıcı veya tekrarlayan genital ağrı olarak tanımlanır. Bu sorun erkekleri etkileyebilmesine rağmen, kadınlarda daha yaygındır. Kadınların yaklaşık %8 ila 22 si yaşamları boyunca bir dönem bu problemle karşı karşıya kalmaktadır.
Ağrı hissi nasıl?
Yüzeysel(giriş) ve derin olarak sınıflandırılan iki çeşit disparoni vardır.
- Giriş disparoni, vajinaya başlangıçta veya girme girişimi sırasında vajina açıklığının etrafındaki bölgede (genital bölge veya vulva) yaşanan ağrıyı ifade eder.
- Derin disparoni ise penis veya yapay bir penis derin vajinal girişte daha fazla içeri itildiğinde karın içerisinde hissedilen ağrı anlamına gelir.
Ağrı yanma, keskin veya kramp şeklinde olabilir. Pelvik kaslar gergin olma eğilimindedir, bu da yüzeysel veya derin olsa da ağrı hissini arttırır. Tedavi açısından ağrının hissedildiği bölgeler önemlidir.
Nasıl belirti verir?
- Cinsel ilişki başında, sırasında veya sonrasında genital bölge-vagina açıklığı esnasında ağrı
- Cinsel ilişki sırasında itme sırasında derin ağrı
- Ağrısız ilişki sonrası ağrı başlaması
- Tampon yerleştirmek de dahil olmak üzere her girişte ağrı
- Adet ağrı ve kramplarına benzeyen sadece belirli odaklarda ve pozisyonlarda olan ağrı
Disparoninin sebepleri nelerdir?
Yüzeysel ağrı nedenleri arasında:
- Vajinal kuruluk. Doğum, emzirme, bazı ilaçlar (antihistaminikler ve tamoksifen gibi), cinsel ilişkiden önce çok az uyarılma, veya yaşanmış travmatik deneyimler nedeniyle vaginal kuruluk izlenebilir. Uzun süren cinsel ilişki esnasında da kuruluk izlenebilir.
- Menopoz sonrası dönemde azalan östrojen ve incelen vajinal duvar nedeniyle oluşan atrofik vajinit
- Vajinal açıklığı çevreleyen alana iltihap, vulvar vestibülit
- Genital bölgenin ağrıya karşı artan duyarlılığı (vestibulodini)
- Genital bölgede (genital herpes dahil), vajina veya Bartholin bezlerinde (vajinal açıklığın her iki tarafındaki küçük bezlerde) iltihaplanma veya enfeksiyon
- Vajinal bölgeyi etkileyen liken planus ve liken skleroz gibi deri hastalıkları
- İdrar yolu enfeksiyonları, vajinal mantar enfeksiyonları veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Genital bölge travmaları ve vajinayı daraltan cerrahi (örneğin, doğum sırasında açılan kesi onarımı veya pelvik taban bozukluğu onarım ameliyatları vb)
- Vajinayı etkileyen, vajinayı daha az elastik hale getirebilen radyasyon tedavisi
- Korunma amaçlı kullanılabilen köpük veya jellere veya lateks prezervatiflere alerjik reaksiyon
- Vajinal kasların istemsiz kasılması (vajinismus)
- Nadiren, doğuştan gelen bir genital anormallik (vajina içindeki anormal bir bölüm gibi)
- Psikolojik travma, anksiyete, stres, depresyon, fiziksel görünümle ilgili endişeler, samimiyet korkusu veya ilişki problemleri taciz hikayesi
- Cinsel istismar hikayesi. Disparoni hastalığına sahip birçok kadında istismar geçmişi yoktur, mevcut ise kliniğe belirgin etkisi vardır.
Derin ağrı nedenleri arasında:
- Endometriozis
- Pelvik bölge enfeksiyonu, apse
- Rahim şekil farklılığı (retroversiyon)
- Pelvik bölgede genişleme oluşturabilen miyom, yumurtalık kisti gibi oluşumlar
- Hemoroid, irritabl barsak sendromu gibi durumlar
- Ameliyatlar veya tıbbi tedaviler (radyaterapi vb) sonrası oluşabilen karın içi yapışıklıklar
- Psikoloji problemler, taciz geçmişi sayılabilir.
Nasıl tanı konulur?
Disparoni tipik olarak belirtilerinize dayanarak teşhis edilir.
- Tıbbi, cinsel geçmişiniz ve fiziksel muayene: Hekiminiz ağrınızın ne zaman başladığını, tam olarak nerede ağrı olduğunu, ağrının nasıl hissedildiğini, her cinsel partnerinizde ve her cinsel pozisyonda olup olmadığını sorarak nedeni belirlemeye çalışacaktır. Cinsel geçmişinizi (cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara ilişkin riskinizi değerlendirmenize yardımcı olmak için), cerrahi geçmişinizi ve önceki doğum deneyimlerinizi de sorabilir. Kullanılan ilaçlar, vaginal kuruluk (yeterince doğal kayganlaşma var mı veya kullanılan kayganlaştırıcılar), psikolojik problemler, cinsel istismar, cinsel organlarını ilgilendiren travmatik bir yaralanmalar yine üzerine konuşulması gereken durumlardır. Menopoza yakın veya sonrası dönemlerde vajinal kuruluk olabileceğinden atrofik vajinit belirtileri olup olmadığını sorulabilir. Yeni bir anne olduysanız, hem doğum hikayeniz hem bebeğinizi emzirme durumunuz değerlendirilmelidir. Bu soruların utanç duymadan samimiyetle cevaplanması tanı ve tedavi açısından çok önemlidir.
- Fizik muayene sırasında doktorunuz genital bölge ve vaginayı cilt tahrişi, anatomik problemler, kuruluk, iltihaplanma, enfeksiyon (özellikle maya veya herpes enfeksiyonu), genital siğil ve daralma belirtilerine karşı kontrol eder. Doktorunuz ayrıca anormal pelvik kitleler, hassasiyet veya endometriozis bulguları için jinekolojik muayene yapacaktır. Ayrıca, cinsel taciz, travma veya kaygı öyküsünün belirtilerinize katkıda bulunup bulunmadığını belirlemek için bir danışmanla görüşmenizi önerebilir.
- Hekiminiz ayrıca ultrasonografi veya gerekirse ileri tanı yöntemleri önerebilir.