Oral seks ve cinsel yolla bulaşan hastalık ilişkisi
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) sadece vajinal veya anal seks yoluyla alınmaz – cinsel organlarla cilt cilde temas yeterlidir. Bu, oral seksin diğer cinsel aktivitelerle aynı riskleri taşıdığı anlamına gelir. Bulaşmayı önlemenin ve enfeksiyon riskinizi azaltmanın tek yolu, her cinsel karşılaşmada genital veya dental prezervatif (diş bariyeri) kullanmaktır.
Klamidya,chlamydia trachomatis bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Oral seks yoluyla geçirilebilir, ancak enfeksiyonun anal veya vajinal seks yoluyla bulaşma olasılığı daha yüksektir. Klamidya boğaz, cinsel organlar, idrar yolu ve rektumu etkiler. Boğazdaki klamidya enfeksiyonlarının çoğunda herhangi bir belirti görülmez. Nadiren boğaz ağrısı izlenebilir. Klamidya, ömür boyu süren bir enfeksiyon değildir ve doğru antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Bel soğukluğu (gonore),neisseria gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu yaygın bir CYBH’ dir. Bel soğukluğu oral seks yoluyla geçirilebilir, ancak enfeksiyonun anal veya vajinal seks yoluyla bulaşma olasılığı daha yüksektir. Bel soğukluğu boğaz, cinsel organlar, idrar yolu ve rektumu etkiler. Klamidya gibi, boğaz gonoresi de genellikle herhangi bir belirti göstermez ancak özellikle maruziyetten bir hafta sonra boğaz ağrısı şeklinde de izlenebilir. Bel soğukluğu doğru antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Antibiyotik tedavisini tamamladıktan sonra belirtileriniz kaybolmazsa tekrar test etmenizi önerir.
Frengi (sifiliz),treponema pallidum bakterisinin neden olduğu ciddi bir enfeksiyondur. Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar kadar yaygın değildir. Sifiliz ağız, dudaklar, boğaz, cinsel organlar, anüs ve rektumu etkiler. Frengi belirtileri aşamalar halinde ortaya çıkar. Oral sifiliz için, ilk aşama ağız ve boğazda veya çevresinde yaraları içerir. İkinci aşamada, deri döküntüsü, şişmiş lenf düğümleri ve ateş izlenir. Yıllarca sürebilen enfeksiyonun gizli aşaması hiçbir belirti göstermez. Enfeksiyonun üçüncü aşaması beyninizi, sinirlerinizi, gözlerinizi, kalbinizi, kan damarlarınızı, karaciğerinizi, kemiklerinizi ve eklemlerinizi etkileyebilir. Tedavi edilmezse, bakteri vücutta kalır ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir (organ hasarı, nörolojik tutulum gibi). Ayrıca hamilelik sırasında bebeğe geçerek ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Frengi doğru antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Herpes (uçuk), HSV-2 virüsü ile ortaya çıkar. Öncelikle cinsel ilişki yoluyla bulaşarak genital veya anal uçuğaneden olur. HSV-2, oral seks yoluyla da yayılabilir. Bazı insanlarda virüs, yemek borusunu etkileyerek özofajite neden olabilir, ancak bu oldukça nadirdir. Herpes özofajit belirtileri arasında:
- Ağızda açık yaralar
- Yutma güçlüğü
- Eklem ağrısı
- Titreme
- Ateş
- Halsizlik sayılabilir.
- Tedavi, uçuk salgınlarını kısaltabilir ve azaltabilir veya önleyebilir.
HPV, human papilloma virus tarafından oluşturulur. Oldukça yaygındır. Virüs, vajinal veya anal seks kadar oral seks yoluyla da yayılabilir. HPV ağız, boğaz, cinsel organlar, serviks, anüs ve rektumu etkiler. HPV enfeksiyonu herhangi bir belirti göstermeyebilir veya ağız ve boğazı etkileyen enfeksiyonlar oluşturabilir. Belirtiler arasında:
- Boğazdaki siğiller
- Ses değişiklikleri
- Konuşma zorluğu
- Nefes darlığı izlenebilir.
- Baş veya boyun kanserlerine neden olabilir.
HPV’nin tedavisi yoktur, ancak bağışıklık sisteminin yardımıyla vücuttan atılabilir. Ağız ve boğazdaki herhangi bir siğil ameliyatla giderilebilir (hem tanı hem tedavi olarak) , ancak tekrarlama ihtimali vardır. 2006 yılında çok önemli bir kuruluş olan Amerika Birleşik Devletleri kökenli Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış ‘rahim ağzı kanser aşısı’ olarak da bilinen HPV aşıları, rahim ağzının yanı sıra anal, baş ve boyun kanserleriyle ilişkili suşlardan da korunmaya yardımcı olmaktadır.
HIV, human immunodeficiency virus tarafından oluşturulan yaşam boyu süren bir hastalıktır. HIV en sık vajinal ve anal seks yoluyla yayılır. Oral seks yoluyla HIV bulaşma riski son derece düşüktür. Birçok enfekte insan yıllarca hiçbir belirti göstermediği gibi başlangıçta grip benzeri belirtiler ile de bulgu verebilir. Viral enfeksiyon için bir tedavi yoktur. Bununla birlikte, HIV’li insanlar antiviral ilaçlar alarak ve tedavide kalarak daha uzun, daha sağlıklı yaşam sürebilmektedirler.
Test yaptırmalı mıyım?
- 25 yaşından küçük tüm cinsel olarak aktif kadınlar ve homoseksüel erkekler için yıllık olarak (en azından) sifiliz, klamidya ve gonore testi önerilmektedir.
- Yeni partner,birden fazla seks partneri olan kişilerin yanı sıra hamile kadınlar da yıllık CYBH taramaları yaptırmalıdır.
- Ayrıca 13 ila 64 yaşlarındaki tüm gençlerin ve yetişkinlerin yaşamları boyunca en az bir kez HIV testi yapılmasını önerir.
Test türleri şunları içerir:
- Klamidya ve gonore: genital bölge sürüntüsü veya idrar örneği
- HIV: ağız içinden sürüntü veya kan testi
- Uçuk (lezyon olmadan): kan testi, (lezyon olan): kan testi ile etkilenen bölgenin sürüntüsü
- Frengi: kan testi veya yaradan alınan numune
- HPV (ağız veya boğaz siğilleri): Belirtilere bağlı görsel tanı, lezyon numunesi, pap testine dayalı tanı