Normal (Vajinal) Doğum Sırasında Neler Beklenmeli?
Her doğum anne adayına benzersiz, kişisel ve farklı deneyimler yaşatır. Doğum yapmak, hayatınızın geri kalanında üzerinizde önemli bir etki bırakan, yaşamı değiştiren bir olaydır. Elbette bunun olumlu bir deneyim olmasını ve ne bekleyeceğinizi bilmenizi isteyeceksiniz. İşte bebeğinizi doğururken neler olabileceği hakkında bazı bilgiler…
Doğum planları: olmalı mı?
Hamileliğinizin sonlarına doğru yaklaşırken doğumunuzla ilgili planlama yapmak istemeniz son derece doğal. Her şeyden önce hedefimiz sağlıklı bir anne ve bebek olmalıdır. ‘Hayat, siz planlar yaparken başınıza gelendir’ lafı tam olarak doğum planlaması için kullanılabilir. Beklenmedik veya acil durumlar tüm planlamaları değiştirebilir. Doğum planlaması doğumun şekli, doğum sırasında ağrı kesici kullanımı, doğum pozisyonları, eşin doğumda anne adayına eşlik edip etmeyeceği gibi konuları içerebilir. Sizin için neyin önemli olduğunu dikkatlice düşünün ve hekiminizle paylaşın.
Doğumum başladı mı?
- Kasılmalar, rahminizin kasılıp ve gevşemesi olarak tanımlanabilir. Bu hareketler, bebeğinizin aşağı doğru inerek rahim ağzından geçmesine yardımcı olacaktır. Kasılmalar, sırtınızda başlayıp öne doğru hareket eden ağır bir kramp veya baskı gibi hissedilebilir, karnın sertleşmesi olarak ifade edilebilir. Düzenli aralıklı, sık ve sürekli olması önemlidir.
- İkinci üç aylık döneminizden itibaren, yalancı doğum sancıları olarak da bilinen ‘Braxton-Hicks’ adı verilen düzensiz kasılmaları hissetmeye başlayabilirsiniz. Her kasılma gerçek doğum kasılması değildir.
- Su gelmesi. Amniyotik zar, rahim içerisindeki bebeğinizi çevreleyen sıvı dolu zardır. Bu zarın açılması doğum eyleminin başladığının göstergesidir. Çoğu anne adayı, su gelmesini ‘bacaklarından aşağı su boşalması’ olarak tarifler. Gelen sıvı berrak ve kokusuz olmalıdır – sarı, yeşil, kahverengi veya kanlı ise ivedilikle hekiminize başvurmalısınız.
- Rahim ağzı açılması. Rahim ağzı (serviks) rahmin vajinaya açılan en alt kısmıdır. Hamileliğin sonuna doğru meydana gelen değişiklikler, rahim ağzı dokusunun yumuşaması ve rahim ağzının incelmesi ile sonuçlanır. Aktif doğum başlangıcı rahim ağzının 4 cm ve üzeri açılması olarak tanımlanabilir.
Doğum süreci nasıl?
- Kasılmalar sonrası rahim ağzı açıklığı 10 santimetreye ulaşır. Bebek doğum kanalına girmiş, kanaldan aşağı doğru sancılar sayesinde inmiş ve çıkıma yaklaşmıştır. Bu esnada perine bölgesindeki cildiniz ve kaslarınız gerilir. Vajina açıklığı ve perine (vajina ile anüs arasındaki alan) sonunda maksimum gerilme noktasına ulaşır. Bu noktada cilt yanıyormuş gibi hissedebilir. Bazı doğum eğitmenleri, annenin dokuları bebeğin başının etrafında gerilirken hissedilen yanma hissinden dolayı buna ateş çemberi de diyorlar.
- Bu aşamada, hekiminiz bebeğin dışarı çıkışını kolaylaştırmak için ‘epizyotomi’ denilen kontrollü cerrahi perineal kesi yapmaya karar verebilir. Epizyotomiyi hissedebilir veya hissetmeyebilirsiniz çünkü cilt ve kaslar ne kadar sıkı gerildiklerine bağlı olarak his kaybedebilirler. Lokal anestezi uygulaması epizyotomi açılması esnasındaki ağrı, acı hissini azaltabilir.
- Bebeğin başı dışarı çıkarken yüksek miktarda bir itme, ıkınma ve basınç hissi hissedeceksiniz. Baş çıkar çıkmaz aynı oranda büyük bir rahatlama da olacak.
- Bu aşamada hekiminiz, sizden bir an için itmeyi bırakmanızı isteyecektir. Bunu bebek nefes almaya ve ağlamaya başlamadan önce yapmak önemlidir.
- Genelde hekiminiz, bebeğin kafasını hala sizin içinizde olan bedeniyle aynı hizada olacak şekilde çeyrek tur döndürür. Daha sonra omuzları dışarı çıkartmak için tekrar itmeye başlamanız ister.
- Önce üst omuz, sonra alt omuz gelir.
- Sonra, son bir itme ile bebeğinizi doğurursunuz!
- Dokuz ay boyunca bebeği destekleyen ve koruyan plasenta ve amniyotik kese doğumdan sonra hala rahim içindedir. Bunların çıkartılması gerekir. Bu genellikle kendiliğinden gerçekleşir veya yarım saat kadar sürebilir. Ebe veya hekiminiz rahmi sıkılaştırmaya ve plasentayı gevşetmeye yardımcı olmak için karnınızı göbek deliğinizin altına ovabilir, destek olacak ilaçlar uygulayabilir.
- Rahminiz artık büyük bir greyfurt büyüklüğünde. Plasenta rahminizden ayrılırken doğumdakine benzer ama o kadar yoğun olmayan ikinci bir baskı, ıkınma hissi oluşabilir. Bu ıkınma veya itme ile plasenta doğum kanalından dışarı çıkar.
- Hekiminiz, plasentanın rahim içerisinden tamamen eksiksiz olarak çıktığına emin olmak için plasentayı inceleyecektir.
- Nadir durumlarda, plasentanın bir kısmı rahim duvarına yapışık kalabilir. Bu olursa, hekiminiz kalan parçadan kaynaklanabilecek ağır kanamayı önlemek için rahminize müdahale edecektir.
Doğum sırasında ne hissedeceğim?
Doğal doğum yapmaya karar verirseniz (ağrı kesicisiz doğum), her türlü hissi hissedeceksiniz. En çok deneyimleyeceğiniz iki his acı ve baskıdır ama ağrı aralarında rahatlama olacak, size dinlenme ve güç toplama fırsatı verecek. İtmeye başladığınızda, baskının bir kısmı hafifleyecektir. Bebek doğum kanalına inerken, kasılmalar sıklaşacak, sürekli ve artan bir baskı hissi oluşacak. Bebek başının doğum kanalından inerken yakın komşuluktaki barsağa baskı yapması ile tuvalet yapma hissi belirebilir. Hekiminiz ne zaman ıkınacağınızı, ne zaman ıkınmayı bırakıp dinleneceğinizi söyleyecektir. Koordine biçimde kuvvetli bir ıkınma ve dinlenme süreci doğum eylemini hızlandıracaktır. Epizyotomi açılmış ise dikilmesi esnasında konforunuz açısından ağrı kesici uygulamalar yapılacaktır.
Epidural yaptırmayı seçerseniz doğum sürecindeki kasılma ve baskı hissi azalacaktır ancak bilinmesi gereken aktif doğum eylemine girmeden epidural yapılmadığı, uygulamanın rahim ağzı 4-5 cm açıklığa ulaştıktan sonra yapılmasının uygun olduğu, ıkınma ve itme gücünde az da olsa azalma olabileceğidir. Epiduraliniz varsa, doğum sırasında hissettikleriniz epidural bloğun etkinliğine bağlı olacaktır. Ara ara ek dozlar yapılabilir. Çıkım esnasında vajinanın gerildiğini veya epizyotomiyi hissetmeyebilirsiniz.
Doğumda perine yırtılmam olursa?
Normal doğum eylemi vajina ve / veya rahim ağzında yaralanmaya neden olabilir. İlk bebeğine sahip olan kadınların önemli kısmı epizyotomi ya da onarım gerektiren bir tür vajinal yırtık ile karşı karşıya kalmaktadır.
Vajinal dokular yumuşak ve esnektir, ancak doğum hızlı veya aşırı güçle gerçekleşirse bu dokular yırtılabilir. Yada bebeğin çıkışının kolaylaştırılması veya tıbbi gereklilik nedeniyle epizyotomi uygulanabilir. Çoğu durumda, yırtıklar küçüktür ve kolayca onarılabilir. Ancak daha ciddi ve uzun vadede etkileri olan sorunlar da oluşabilir.
Neyse ki vajina ve rahim ağzında zengin bir kan damar ağı ve onarım kabiliyeti vardır. Bu bölgelerdeki yaralanmalar çoğunlukla hızlı ve az izle iyileşir.
Bir plan oluştursanız da, gereklilik ortaya çıktığında fikrinizi değiştirmeye hazır olun. Amacınızın sağlıklı bir bebek, mutlu ve olumlu bir doğum deneyimi yaşamak olduğunu unutmayın.